Hoa chỉ là những bông hoa đơn giản , kể cả bình hoa cũng là những chai lọ thông thường trong nhà . Tính chất duyên dáng tinh tế trong nghệ thuật Ikebana nằm trong vẻ đẹp bất ngờ độc đáo khi phối trí hoa theo một hình thức tân kỳ.

Phương pháp cắm hoa phải mang tính cách tượng trưng, mô tả, nhưng một số hình thể của hoa lá lại phải được phối hợp với phong tục, tập quán và văn hóa. Vật liệu dùng trong nghệ thuật cắm hoa không chỉ giới hạn vào màu sắc mà còn có vẻ đẹp nằm trong hình thể của lá và hoa, và trong sự tăng trưởng của hoa lá nơi thiên nhiên. Bởi thế người cắm hoa phải dùng cả cành, cuống , lá trong việc trang trí . Dùng hoa mọc tự nhiên trong vườn hay trong thiên nhiên . Hoa được phối hợp với đám lá tự nhiên của thứ hoa đó, điểm thêm vào là một vài bụi cây con hay bụi hoa nhỏ mọc tự nhiên ở dưới nền.

Không nên dùng hoa lá đã nở hết tầm cỡ, bởi vì các hoa lá được cắm vào lúc nở rộ nhất sẽ mau héo tàn, rủ xuống, tượng trưng sự suy tàn hay chấm dứt. Các cành cây có lá lớn hay các bụi cây nhiều lá cũng không được dùng đến, mà nụ lá, nụ hoa được ưa thích hơn, vì trong khi ở trạng thái nụ, vẻ đẹp của cành hoa không bị che khuất và trong khi dùng các nụ, người ngắm hoa có được niềm vui là ngắm nhìn chúng nở ra từ từ, chậm chạp… Nghệ thuật cắm hoa phải chú ý đến sự phát triển liên tục trong đời sống và phải diễn tả sinh lực của cuộc sống.

Cắm hoa phải biểu hiện được thời gian, tháng, mùa, cũng như sự tăng trưởng liên tục của vật liệu sử dụng. Vídụ:
Quá khứ: dùng hoa nở hết, trái cây khô hay lá cây khô.
Hiện tại: dùng hoa nở nửa chừng hay lá cây hoàn hảo.
Tương lai: dùng nụ hoa, nụ lá để hứa hẹn sự tăng trưởng sắp tới.
Vật liệu sử dụng cũng cần phải đi đôi với cách xếp đặt, trình bày:
Mùa Xuân: cách xếp đặt đầy sức sống với các đường cong biểu hiện sinh lực. Mùa Hạ: cách xếp đặt tỏa ra và tràn đầy.
Mùa Thu: cách xếp đặt mỏng và thưa thớt.
Mùa Đông: cách xếp đặt đượm buồn và lắng nghỉ.
Cách cắm hoa được chia làm ba nhóm xếp đặt theo hình tam giác :nhóm thẳng ở giữa theo hình thẳng đứng , nhóm thứ hai nghiêng về một bên và nhóm thứ ba nghiêng về phía ngược lại với nhóm thứ hai.

Có ba đường nét chính trong bình hoa tượng trưng cho Trời – Ðất – Người ( Thiên – Ðịa – Nhân) . Ðường nét quan trọng nhất là cành hoa tượng trưng cho Trời . Đây là đường trung tâm của toàn thể bình hoa, nên phải chọn cành hoa mạnh nhất . Cành thứ hai tượng trưng cho Người . Cành này phải được xếp đặt thế nào để diễn tả rõ đường hướng phát triển, bung ra từ đường trung tâm. Chiều cao của cành thứ bằng 2/3 chiều cao của cành chính, lại có phần hơi nghiêng về cành chính. Cành thứ ba tượng trưng cho Ðất, là phần ngắn nhất, được đặt xoay về phía trước hay hơi đối nghịch với phía gốc của hai cành kia. Cột tất cả ba phần vào một bộ phận giữ và phải trình bày cho thấy sự xuất phát từ một nguồn gốc . Sau đó, các bông hoa khác được thêm vào mỗi phần nhưng cách bố cục khéo léo của ba phần chính kể trên được coi là quan trọng nhất.

Ở Nhật Bản ngày nay có rất nhiều trường phái cắm hoa ,trong số đó có ba trường phái nổi tiếng : Ikenobo (cắm hoa theo truyền thống), Ohara (cắm hoa thành chùm) và Sogetsu ( cắm hoa bất cứ ở đâu, bất cứ lúc nào và sử dụng bất cứ vật liệu gì )

Cắm hoa theo cách Ikebana là hình thức nghệ thuật thiền sinh động trong đó người cắm hoa hòa nhập vào hoa để phát triễn một kiểu dáng mỹ thuật của riêng mình trong việc sử dụng tất cả các loại hoa, lá và bình cắm cùng những vật thể có dáng tự do như đá, mảnh gỗ … đều được phối họp tinh tế, cẩn thận để tạo ra một tâm trạng . Với một ít bông hoa nở , có thể diễn tả được sự trầm lặng và thư thái . Cảm hứng cắm một kiểu hoa đến từ Tâm Hư . Trong sự thanh thoát không gò bó làm cho ta thấy tự do trong cách cắm hoa , những sắc độ của đất trời , những bông hoa hồng rực rỡ của thiên nhiên , một cảm xúc bên trong là những cảm hứng tuyệt diệu cho một mẫu hoa nghệ thuật mang một thông điệp ấm áp tình người .

ST